Z przyjemnością ogłaszamy, że nagrodę główną VI edycji Festiwalu Filmów Dokumentalnych „Niepokorni, Niezłomni, Wyklęci” Gdynia 2014 otrzymał Jarosław Krychowiak. Jury nagrodziło „Złotym opornikiem” film „Na skrzydłach nadziei”.
W uzasadnieniu czytamy, że nagrodę główną festiwalu orzyznano „za przejmujące ukazanie heroicznej pomocy lotników dla walczącej Warszawy podczas Powstania Warszawskiego”.
Wyróżnienie specjalne otrzymał Marek Widarski za film „Powstanie i medycyna. Chcieliśmy żyć”. Jury przyznali je „za konsekwencję w ukazywaniu różnych aspektów działalności i walki Armii Krajowej”.
Jury postanowiło także przyznać dwa równorzędne wyróżnienia. Otrzymali je Rafał Mierzejewski za film „Zbyszek Godlewski padł”: „Za filmowe przywrócenie imienia Jankowi Wiśniewskiemu – Zbyszka Godlewskiego i ukazanie dramatu jego rodziców” oraz Maria Wiśnicka i Andrzej Wyrozębski za film „Legenda 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK”. W uzasadnieniu napisano, że film wyróżniono „za zebranie i ocalenie świadectw i relacji ostatnich żyjących żołnierzy 27 WDP AK”.
Podczas gali finałowej przyznano także nagrodę im. Janusz Krupskiego – „za odwagę w podejmowaniu trudnych tematów” nagrodzono film Agnieszki Porzezińskiej i Pawła Sobczyka za film „ Tajemnica tajemnic”. Efektowną statuetkę zaprojektował Łukasz Krupski, syna Janusza Krupskiego, patrona nagrody.
„Nagroda dla „Tajemnicy tajemnic” jest uznaniem całego jury dla zupełnie innego i niezwykle rzadko spotykanego spojrzenia na historię najnowszą, w której uderza świadomość i przekonanie o tym, że Bóg jest Panem historii, a pośredniczką w drodze do Boga Maryja i wobec tego ludzka aktywność, modlitwy mogą być tą niezwykłą realizacją dzisiejszych codziennych relacji z Bogiem, które sprawiają cuda w historii. Naszym zdaniem takie spojrzenie na historię najnowszą, która jawi się nie tylko i wyłącznie jako wynik politycznych gier czy układów, ale tak naprawdę w głębokim zawierzeniu siebie i narodu Bogu. Pokazuje nam zupełne inna perspektywę. Stąd ta nagroda dla filmu, który w perspektywie tegorocznego festiwalu był jedynym, który o czymś takim mówił” – powiedział przewodniczący jury Paweł Nowacki.
Wyróżnienia otrzymali Anna Piasek-Bosacka za film „ Pod opieką operacyjną” i Grzegorz Łubczyk za film „Węgierskie serce”.
Ponadto dyrektor festiwalu Arkadiusz Gołebiewski postanowił nagrodzić film Sophii Turkiewicz „Niegdyś moja matka”. Autorka otrzymała Nagrodę Dyrektora Festiwalu NNW „za osobiste ukazanie losów własnej rodziny przy zachowaniu wysokiego waloru artystycznego”.
Po raz kolejny wręczono także „Platynowy opornik” – za całokształt twórczości. Otrzymał ją Robert Kaczmarek – reżyser, scenarzysta o producent filmowy.
Wyjątkową kategorią wśród festiwalowych laurów jest nagroda „Źródło”, którą w tym roku wręczono po raz drugi. Nagrodę „za inspirowanie artystów do podejmowania tematów osadzonych w tematyce najnowszej historii Polski oraz za umiejętność współpracy nad dziełem filmowym” otrzymał prof. Piotr Niwiński, historyk gdańskiego oddziału IPN, jeden z organizatorów Rajdu Pieszego Szlakiem mjr. „Łupaszki”.
„W dowód uznania dla wyników badań nad dziejami Armii Krajowej na Kresach, za współpracę z artystami i z młodzieżą na rzecz przywracania dobrego imienia żołnierzom podziemia niepodległościowego po 1944 roku na terenach II RP” – napisano w uzasadnieniu.
Misją specjalna Festiwalu „Niepokorni, Niezłomni, Wyklęci” jest edukacja filmowa młodzieży. Dla nich, dla młodych filmowców zorganizowany jest konkurs „Młodzi dla historii”. W tym roku jury oceniało 13 prac uczniów szkół gimnazjalnych i liceów z całej Polski.
Nagrodę główną – „Anioła Wolności” otrzymali uczniowie z Chełma Agata Patelska, Agnieszka Kowalczuk, Dominika Lubawska, Piotr Obst za film „Skazany na karę śmierci”.
W uzasadnieniu czytamy: „Nagroda przyznana za zwartą formę filmu oraz wzbudzenie wielkiej sympatii wśród jurorów poprzez warstwę wizualną obrazu”.
„Doceniamy pasję młodych ludzi, którym chce się od swoich dziadków i babć wyciągać ciekawe opowieści i rejestrować to tak, aby powstał z tego film. Ta pasja jest ogromnie ważna, być może kiedyś przerodzi się ona we wspaniałe filmy historyczne” – powiedział Waldemar Czachowski, członek jury prowadzący jednocześnie warsztaty filmowe dla młodych twórców.
Wyróżnienia w konkursie „Młodzi dla historii”:
– film „Siwy sokół” – Daria Cegiełka i Michalina Ruch. „Za ponad przeciętne walory warsztatowe i przekaz pokoleń”.
– film „Nasze Monte Cassino” – Dawid Kurant i Dawid Antończak z Lublina. „Za świadome uczestniczenie w miejscu ważnego wydarzenia historycznego”.
– film „Wanda Roguska i jej wychowanki” – Patrycja Grąbczewska, Iga Kaliszuk, Jakub Kuźmiński z Pułtuska. „Za znalezienie wyjątkowo ciekawych świadków historii w miejscu swojej nauki”.
Nagrody młodym twórcom przyznano podczas „małej gali festiwalu” w gdyńskim klubie „Ucho”. Statuetki wręczali pani Lidia Lwow – Eberle ps. Lala, żołnierz 5 Wileńskiej Brygady AK i prof. Krzysztof Szwagrzyk, historyk IPN, kierujący pracami zespołu poszukującego szczątków polskich bohaterów pomordowanych przez stalinowskich zbrodniarzy.
Wyjątkowym momentem Gali Głównej Festiwalu „Niepokorni, Niezłomni, Wyklęci” było wręczenie „Sygnetów Niepodległości”. To jedyna w Polsce forma uhonorowania „wyjątkowych świadków historii, bohaterów walk o wolność”.
Sygnety Niepodległości otrzymali:
– gen. Janusz Brochwicz –Lewiński ps. Gryf, gen. bryg. Wojska Polskiego, żołnierz Batalionu AK „Parasol”.
– Lidia Lwow-Eberle – ps. Lala, żołnierz 5 Wileńskiej Brygady AK
– Józef Bandzo – ps. Jastrząb, jeden z dwóch ostatnich żyjący żołnierz mjr. Zygmunta Łupaszki
– Henryk Kończykowski – „ Halicz”, plutonowy AK, żołnierz 4. drużyny III plutonu Felek 2. kompanii Rudy batalionu Zośka
– Zygmunt Błażejewicz – Dowódca 1 Szwadronu ( szwadron śmierci) 5 Wileńskiej Brygady AK. Nigdy nie wrócił do kraju z emigracji.
– Maria Mirecka-Loryś – kurier Komendy Głównej NOW
– prof. Marian Rutkowski – NSZ , Brygada Świętokrzyska
– Genowefa Aleksader – żołnierz NSZ
– Izabela Kochanowska – łączniczka mjr. Hieronima Dekutowskiego „ Zapory
– Janusz Niemiec – syn zamordowanego mjr Antoniego Żubryda – NSZ, jako dziecko przez więziony.
– ppłk Tadeusz Bieńkowicz – ps. „Rączy” , członek Armii Krajowej, a po 1944 r. antykomunistycznego podziemia zbrojnego
– Weronika Sebastianowicz – ps. Różyczka – kapitan Wojska Polskiego, żołnierz AK i Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, działaczka polska na Białorusi
– Stanisław Adamczyk – łącznik NSZ i Armii Krajowej, wieloletni więzień,uczestnik opozycji demokratycznej w okresie PRL, działacz Solidarności RI